Liệt dây thần kinh số 7: Nguyên nhân và giải pháp hỗ trợ

[yangmiwa]

Liệt dây thần kinh số 7 là một tình trạng thần kinh thường gặp, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cử động và biểu cảm của cơ mặt. Nhiều người khi gặp phải hiện tượng méo miệng, sụp mí, tê mặt thường chủ quan, không nhận ra đó là dấu hiệu của liệt dây thần kinh mặt – một căn bệnh cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh biến chứng lâu dài.

Vậy liệt dây thần kinh số 7 là gì, nguyên nhân do đâu, và đâu là những giải pháp hỗ trợ phục hồi hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ và chủ động bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân.

1. Liệt dây thần kinh số 7 là gì?
Dây thần kinh số 7 hay còn gọi là dây thần kinh mặt, có chức năng điều khiển các cơ vận động của khuôn mặt như: cử động mí mắt, môi, trán, má, cũng như kiểm soát một phần cảm giác vị giác và tuyến nước bọt.

Khi dây thần kinh này bị viêm, tổn thương hoặc bị chèn ép, người bệnh sẽ mất khả năng điều khiển một bên cơ mặt, dẫn đến các biểu hiện như:

• Méo miệng về một bên
  
  
• Mắt bên bị liệt không nhắm kín được
  
  
• Trán bên liệt không nhăn được
  
  
• Cảm giác tê, nặng bên mặt
  
  
• Chảy nước dãi, khó ăn uống
  
  
• Đôi khi kèm theo đau tai, giảm vị giác
  

Tình trạng này có thể xảy ra đột ngột, thường chỉ ảnh hưởng một bên mặt và được gọi là liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (phổ biến nhất).

2. Nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số 7
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng liệt dây thần kinh số 7, trong đó bao gồm:

2.1 Nhiễm virus hoặc vi khuẩn

• Virus Herpes Simplex (gây mụn rộp) được cho là nguyên nhân hàng đầu làm viêm dây thần kinh mặt.
  
  
• Virus cúm, zona thần kinh, hoặc vi khuẩn viêm tai giữa cũng có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh số 7.
  

2.2 Nhiệt độ thay đổi đột ngột

• Việc tiếp xúc với gió lạnh, máy lạnh hoặc tắm gội đêm khi cơ thể đang yếu là nguyên nhân thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch kém.
  

2.3 Tổn thương do chấn thương hoặc phẫu thuật

• Va đập vùng đầu mặt, phẫu thuật vùng tai – xương chũm có thể làm tổn thương dây thần kinh mặt.
  

2.4 Các bệnh lý nền

• Đái tháo đường, tăng huyết áp, u não, tai biến mạch máu não đều có thể gây ra hiện tượng liệt mặt nếu ảnh hưởng đến vùng chi phối dây thần kinh số 7 trung ương.
  

3. Liệt dây thần kinh số 7 có nguy hiểm không?
Phần lớn các trường hợp liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên (thường gọi là liệt Bell) không nguy hiểm tính mạng và có khả năng phục hồi tốt nếu được điều trị sớm, đúng cách.

Tuy nhiên, nếu để lâu không điều trị hoặc điều trị sai cách, người bệnh có thể gặp các biến chứng như:

• Co cứng cơ mặt, méo miệng vĩnh viễn
  
  
• Co giật cơ mặt tự phát
  
  
• Khô mắt nặng gây viêm giác mạc, loét giác mạc
  
  
• Ảnh hưởng tâm lý, tự ti trong giao tiếp
  

4. Phát hiện và chẩn đoán sớm
Ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ như méo miệng, mắt không nhắm kín, bạn nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh để được kiểm tra:

• Khám lâm sàng: Kiểm tra chức năng vận động mặt, cảm giác, phản xạ.
  
  
• Chẩn đoán hình ảnh (MRI, CT): Trong trường hợp nghi ngờ u não hoặc tổn thương trung ương.
  
  
• Xét nghiệm máu: Nếu nghi ngờ bệnh nền như tiểu đường, nhiễm trùng.
  

5. Giải pháp hỗ trợ điều trị liệt dây thần kinh số 7
5.1 Điều trị y học hiện đại

• Corticosteroid (Prednisolone): Giảm viêm dây thần kinh, hiệu quả cao nếu dùng trong 72 giờ đầu.
  
  
• Thuốc kháng virus (nếu nghi ngờ do virus Herpes).
  
  
• Bảo vệ mắt: Dùng nước mắt nhân tạo, miếng che mắt, thuốc mỡ bảo vệ giác mạc.
  
  
• Thuốc giảm đau, giãn cơ: Trong trường hợp có co cứng hoặc đau dây thần kinh.
  

5.2 Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng
Đây là yếu tố then chốt giúp phục hồi vận động cơ mặt:

• Xoa bóp vùng mặt, chườm ấm
  
  
• Tập luyện các động tác mặt: như mỉm cười, nhăn trán, thổi bóng…
  
  
• Điện xung kích thích thần kinh (tại cơ sở chuyên khoa)
  

Nên bắt đầu trị liệu càng sớm càng tốt, thường từ ngày thứ 3–5 sau khởi phát bệnh.

5.3 Y học cổ truyền và châm cứu

• Châm cứu đã được chứng minh có hiệu quả cao trong phục hồi liệt mặt, giúp giảm viêm và tái lập lưu thông khí huyết vùng mặt.
  
  
• Xoa bóp bấm huyệt, uống thuốc Đông y gia giảm cũng là lựa chọn an toàn, phù hợp cho người trung niên và người cao tuổi.
  

6. Phòng ngừa liệt dây thần kinh số 7

• Tránh đi gió mạnh, máy lạnh thẳng mặt, nhất là khi vừa tắm gội hoặc ra mồ hôi.
  
  
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vùng đầu mặt cổ khi trời lạnh.
  
  
• Tăng cường hệ miễn dịch bằng chế độ ăn giàu vitamin (B, C, D), kẽm, omega-3.
  
  
• Tập luyện đều đặn, tránh căng thẳng, ngủ đủ giấc.
  
  
• Điều trị triệt để các bệnh tai mũi họng và răng miệng.
  

>>>xem thêm: Liều dùng NMN cho người trung niên: Bao nhiêu là đủ?

Kết luận
Liệt dây thần kinh số 7 là tình trạng phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua hoặc điều trị sai cách. Việc nhận biết sớm, kết hợp điều trị y khoa, phục hồi chức năng và chăm sóc hợp lý sẽ giúp người bệnh hồi phục hoàn toàn, tránh các di chứng về sau.

Hãy quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe thần kinh và giữ gìn cơ thể khỏi các yếu tố nguy cơ – bởi phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh.