Vẹo cột sống có di truyền không? Sự thật bạn cần biết

[harucojp]

Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên, tạo thành hình chữ “S” hoặc “C” thay vì thẳng đứng tự nhiên. Đây là một bệnh lý khá phổ biến, có thể xuất hiện ở trẻ em, thanh thiếu niên và cả người trưởng thành. Nhiều người lo lắng không biết vẹo cột sống có di truyền không, liệu con cái có nguy cơ mắc phải khi bố hoặc mẹ bị cong vẹo cột sống? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.



Vẹo cột sống có di truyền không?

Câu trả lời là: vẹo cột sống có thể liên quan đến yếu tố di truyền, nhưng không hoàn toàn 100%.


Theo các nghiên cứu y khoa, khoảng 30% trường hợp vẹo cột sống vô căn (không rõ nguyên nhân cụ thể) có liên quan đến yếu tố gia đình. Nghĩa là nếu trong gia đình có bố mẹ hoặc anh chị em mắc bệnh, thì con cái có nguy cơ bị vẹo cột sống cao hơn người bình thường.


Tuy nhiên, di truyền chỉ là một trong những yếu tố nguy cơ. Ngoài gen, còn nhiều nguyên nhân khác dẫn đến vẹo cột sống như:

• Bẩm sinh: bất thường trong quá trình phát triển của xương cột sống khi còn trong bụng mẹ.
• Sai tư thế khi học tập, làm việc, ngồi nhiều.
• Chấn thương, tai nạn ảnh hưởng đến cột sống.
• Các bệnh lý về thần kinh, cơ hoặc xương khớp.

Cơ chế di truyền của vẹo cột sống

Nghiên cứu cho thấy một số biến đổi gen có thể làm tăng nguy cơ mắc vẹo cột sống vô căn. Những thay đổi này ảnh hưởng đến sự phát triển của xương, sụn và các mô liên kết, từ đó khiến cột sống dễ bị cong lệch.


Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em có bố mẹ bị vẹo cột sống đều mắc bệnh. Yếu tố di truyền chỉ làm tăng nguy cơ chứ không quyết định hoàn toàn. Sự kết hợp giữa gen, môi trường sống, thói quen vận động và tư thế sinh hoạt mới là yếu tố chính tạo nên bệnh.



Dấu hiệu nhận biết vẹo cột sống di truyền

Ở những người có yếu tố gia đình, dấu hiệu vẹo cột sống thường được phát hiện từ giai đoạn thiếu niên. Một số triệu chứng điển hình:

• Vai hoặc hông không cân xứng.
• Xương bả vai lồi ra rõ rệt một bên.
• Cột sống cong sang trái hoặc sang phải khi cúi người.
• Dáng đi mất cân đối.
• Trường hợp nặng có thể gây đau lưng, mỏi cơ, khó thở.

Vẹo cột sống di truyền có nguy hiểm không?

Dù nguyên nhân do di truyền hay không, vẹo cột sống đều gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời:

• Ảnh hưởng ngoại hình: cong lưng, lệch vai, mất thẩm mỹ.
• Đau lưng, mỏi cơ: do cột sống bị cong làm mất cân bằng lực cơ.
• Ảnh hưởng tim phổi: khi cột sống cong nặng, lồng ngực bị chèn ép gây khó thở, mệt mỏi.
• Giảm khả năng vận động: khó khăn trong lao động, thể dục thể thao.

Cách phòng ngừa và hạn chế ảnh hưởng của vẹo cột sống di truyền

Nếu trong gia đình có người bị vẹo cột sống, bạn nên chú ý các biện pháp phòng ngừa và phát hiện sớm cho trẻ:


1. Khám định kỳ

• Cho trẻ kiểm tra sức khỏe, đặc biệt là giai đoạn từ 10 – 16 tuổi (thời kỳ xương phát triển mạnh).
• Nếu phát hiện dấu hiệu cong vẹo, nên chụp X-quang để theo dõi.

2. Rèn luyện tư thế đúng

• Ngồi học thẳng lưng, không gù cúi.
• Tránh mang cặp sách lệch vai.
• Hạn chế ngồi lâu một tư thế, nên đứng lên vận động sau mỗi 45 – 60 phút.

3. Tập luyện thể dục thể thao

• Các môn như bơi lội, yoga, pilates giúp kéo giãn cột sống, tăng sự dẻo dai.
• Tránh tập luyện sai cách hoặc mang vác vật quá nặng.

4. Sử dụng đai chỉnh hình khi cần thiết

Đối với trẻ có nguy cơ cao hoặc đã phát hiện vẹo cột sống mức độ nhẹ, đai chỉnh hình hỗ trợ giữ thẳng cột sống và giảm tiến triển cong lệch.


5. Can thiệp y tế

• Với trường hợp cong vẹo nặng, bác sĩ có thể chỉ định nẹp chỉnh hình hoặc phẫu thuật.
• Điều trị càng sớm, hiệu quả càng cao, hạn chế biến chứng lâu dài.

Kết luận

Vậy, vẹo cột sống có di truyền không? – Câu trả lời là có yếu tố di truyền, nhưng không hoàn toàn. Nếu gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ của con cái sẽ cao hơn, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát bằng cách theo dõi sớm, duy trì tư thế đúng và tập luyện khoa học.


Phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp người bệnh tránh được những biến chứng nguy hiểm, đồng thời duy trì vóc dáng cân đối và cuộc sống khỏe mạnh.